زندگی شامپانزه

شامپانزه نام رایجی برای دو گونه کپی(Ape ها) در سردهٔ(رده یا دسته) پان است. رود کنگو دیوار حائلی میان زیستگاه طبیعی دو گونهٔ شامپانزه‌ها است:

شامپانزه معمولی (غرب و مرکز آفریقا)

بونوبو (جنگل‌های جمهوری دموکراتیک کنگو)

شامپانزه‌ها همانند گوریلها، انسانها و اورانگوتانها عضوی از خانوادهٔ انسان‌ساییان هستند. شامپانزه‌ها حدود ۶ میلیون سال پیش از فرگشت انسان جدا شده‌اند، و در حال حاضر دو گونه شامپانزهٔ موجود نزدیک‌ترین خویشاوندان زندهٔ انسان‌ها هستند. دو گونهٔ شامپانزهٔ معمولی و بونوبو (شامپانزهٔ کوتوله) نزدیک به ۱ میلیون سال پیش از هم جدا شده‌اند.

سنگواره‌ها

بسیاری سنگواره‌ های انسان پیدا شده، ولی سنگوارهای شامپانزه تا سال ۲۰۰۵ توصیف نشده بود. جمعیت‌های شامپانزهٔ حاضر در غرب و مرکز آفریقا با مناطقی که که سنگواره‌های انسان در آن یافت شده (عموماً شرق آفریقا) هم‌پوشانی ندارد. اگرچه، سنگواره‌هایی از شامپانزه‌ها در کنیا یافت شده‌است. این بدان معنی است که در اواسط دوران پلیستوسن، انسان‌ها و اعضای سردهٔ پان در شرق آفریقا در کنار هم می‌زیسته‌اند.

غذای شامپانزه ها

بخش بزرگی از رژیم غذایی شامپانزه ها را غذا های گیاهی مثل میوه ها ، دانه ها ، برگ ، گل ها تشکیل میدهد اما اگر بتوانند حشرات و حیوانات دیگر را هم میخورند ! آنها شکار هم میکنند !

شامپانزه ها بسیار باهوش هستند در سال ۱۹۶۰ یک شامپانزه دیده شده که یک چوب در لانه ی موریانه ها فرو میکرده و با استفاده از آن موریانه ها را میخورده.

تا آن زمان دانشمندان فکر میکردند که شامپانزه ها فقط گیاه خوارند اما بعدها یک شامپانزه مشاهده شد که در با استفاده از یک چوب سعی داشت ماهی بگیرد و بخورد ! و در اینجا مشخص شد که شامپانزه ها از ابزار هم استفاده میکنند.

هم چنین شامپانزه های نری نیز مشاهده شدند که میمون های قرمز کلومبوس را شکار کرده ، آنها را کشته و همه ی قسمت های بدن آن ها مثل مغز و قسمت هایی از گوشت آنها را میخوردند و مقداری هم به شامپانزه های ماده میدادند و آنها هم میخوردند.

با تمام این داستان ها فقط دو درصد از رژیم شامپانزه ها گوشت است !

کالبدشناسی و فیزیولوژی

شامپانزهٔ معمولی در حالت ایستاد ۱٫۷ متر قد و تا ۷۰ کیلوگرم وزن دارد. ماده‌ها عموماً کوچکترند. بازوان بازشدهٔ شامپانزهٔ معمولی تا یک و نیم برابر قدش می‌رسند. دست‌های آنها بزرگتر از پاهایشان است. بونوبوها از شامپانزه‌های معمولی کوتاه‌تر و لاغرترند، ولی دست و پای درازتری دارند. هر دو گونه از بازوان قوی و دراز خود برای بالارفتن از درختان استفاده می‌کنند. شامپانزه‌ها در هنگام راه رفتن روی زمین، معمولاً با چهار دست و پا با مشت‌های گره‌کرده راه می‌روند. این نوع سیستم حرکت به «مشت‌پیمایی» مشهور است.

پاهای شامپانزه از اورانگوتان برای راه رفتن مناسب‌تر است. به این خاطر که کف پای شامپانزه پهن‌تر و انگشتان پا در آنها کوتاه‌تر می‌باشد. هم شامپانزهٔ معمولی و هم بونوبو می‌توانند ایستاده روی دو پا راه بروند، و این کار را در هنگامی که از دست یا بازویشان برای حمل کردن اجسام استفاده می‌کنند انجام می‌دهند. موی آنها سیاه است و صورت، انگشتان و کف دست‌ها و کف پاها بدون مو است. شامپانزه‌ها مانند دیگر کپی‌های بزرگ دم ندارند. برآمدگی استخوانی بالای چشم‌ها به پیشانی آنها ظاهری توررفته می‌دهد. بینی آنها صاف است. آرواره جلو زده است، و لب‌ها می‌توانند بیرون بزنند. اندازهٔ مغز یک شامپانزه حدود نصف مغز یک انسان است.

در هر دو گونه رنگ پوست بی‌حفاظ صورت، دستان و کف پاها از صورتی تا خیلی تیره متغیر است. به طور کلی رنگ پوست در سنین پایین روشن‌تر است و به مرور با بالغ شدن رو به تیرگی می‌گذارد. بونوبوها به نسبت اندام فوقانی درازتری دارند و بیشتر از شامپانزه معمولی روی دو پا راه می‌روند. پژوهشی در مرکز پزشکی دانشگاه شیکاگو حاکی از تفاوت‌های ژنتیکی بسیاری در میان جمعیت‌های پراکندهٔ شامپانزه‌ها است.

زندگی شامپانزه ها

زندگی شامپانزه ها: به طور متوسط در ۸ تا ۱۰ سالگی بالغ می‌شوند و در حیات وحش به ندرت از ۴۰ سال می‌گذرند. در اسارت، عمر تا بیش از ۶۰ سال گزارش شده‌است.

محیط زندگی: شامپانزه ها در محیط های متنوعی زندگی می کنند که شامل جنگل های بارانی استوایی، درختزارها،‌ جنگل های باتلاقی و علفزارهای آفریقای غربی است.

لانه هایی برای خوابیدن

هر شامگاه شامپانزه ها یک لانه خواب تازه در درختان می سازند تا در آن بخوابند. این لانه کاسه شکل از برگ ها و مواد گیاهی دیگر ساخته شده. لانه ها تنها بین یک مادر و بچه ای که از او پرستاری می کند تقسیم می شود.

استفاده از ابزار

شامپانزه ها در بسیاری از موارد از ابزاری دقیق و حساب شده برای بدست آوردن خوراک خود استفاده میکنند.برای نمونه میتوان از ساخت نی های بلندی نام برد که با وارد کردن به لانه ی مورچه ها و موریانه ها،آن ها را شکار و غذایی سرشار از پروتئین را به سادگی به دست می آورند. روش کار هم بدین صورت است که،نی هایی با شکل و اندازه ی مشخص توسط شامپانزه ساخته و سپس از مدخل لانه،وارد لانه ی مورچه ها یا موریانه می شود و آنها که فکر میکنند دشمنی به لانه وارد شده،نی را گاز میگیرند و سپس شامپانزه با بیرون کشیدن نی،غذایی عالی به دست می آورد. این نمونه ای از استفاده از ابزار به شکل هوشمندانه توسط شامپانزه هاست. شامپانزه نشان می دهد که قادر به درک بالای مطالب و حتی تفکر و ابزار سازی و … است. این استفاده ی دقیق از ابزار مشخص میکند که فقط گونه های هومو ابزار ساز نبوده اند.

رفتار

تفاوت‌های ساختار بدنی میان شامپانزهٔ معمولی و بونوبو اندک، ولی تفاوت رفتارهای جنسی و اجتماعی بسیار است. شامپانزه معمولی یک رژیم غذایی همه‌چیزخوار دارد، و فرهنگ شکارگری گروهی در آنها با پیشتازی یک نر آلفا به همراه چند نر بتا همراه است. این روابط اجتماعی بسیار پیچیده هستند.

صداها

شامپانزه ها سیستم پیچیده ارتبااطاتی دارند. آنها جیغ می کشند تا به شامپانزه های دیگر درباره وجود خطر در منطقه هشدار دهند. فریاد خطر آنها از میان جنگل تا سه کیلومتری شنیده می شود. موقعی که یک منبع غذا پیدا می شود، شامپانزه ها با صدای بلند اعضای دیگر گروهشان را به ضیافت دعوت می کنند.

ژست شامپانزه ها

شامپانزه ها 

همچنین شامپانزه ها بسیاری از ژست ها را مورد استفاده قرار می دهند تا احساساتشان را نشان دهند. به عنوان مثال شامپانزه ها با نزدیک شدن به سایر شامپانزه ها با دستان باز غذا طلب می کنند. دوستان ممکن است همدیگر را بغل کنند، دستانشان را دور هم حلقه بزنند یا حتی یکدیگر را ببوسند. یک شامپانزه مضطرب ممکن است صورت و لب هایشان را چین بیندازند. شامپانزه ای که ترسیده دندان هایش را نشان می دهد. لبخند اشاره دارد به این که حالت شامپانزه دوستانه و راحت است. موقعی که شامپانزه لب هایش را محکم به هم می فشرد یعنی این که آماده حمله است.

حرکت

شامپانزه ها معمولاً با چهار دست و پایشان راه می روند. آنها ایستاده هم می توانند راه بروند (موقعی که نیاز دارند تا با استفاده از دستانشان چیزی را حمل کنند). اما معمولاً این کار را نمی کنند. همچنین شامپانزه ها برای بالا رفتن از درختان خیلی خوب هستند. جایی که بیشتر وقتشان را در آن سپری می کنند. یعنی جایی که می خواهند در آن بخوابند. آنها همچنین می توانند از شاخه ای به شاخه ای تاب بخوررند.

طول عمر

شامپانزه ها حدود ۶۰ سال در اسارت زندگی می کنند. طول عمر آنها در حیات وحش تنها حدود ۳۵ تا ۴۰ سال است (مثل بیشتر جانوران، آنها در اسارت مدت طولانی تری زندگی می کنند).

بچه شامپانزه ها و تولید مثل

شامپانزه ها در ۱۲ تا ۱۳ سالگی به طور کامل رشد می کنند و می توانند تولید مثل کنند. دوره حاملگی شامپانزه های ماده حدود ۸٫۵ تا نه ماه است و معمولاً هر بار یک بچه به دنیا می آورند.

شامپانزه های ماده به دقت از بچه شان مراقبت می کند. شامپانزه ها در شش ماهگی می توانند موی بدن مادرشان را محکم بگیرند تا پشت مادرشان حرکت کنند. آنها بعد از این که از شیر گرفته می شوند، شروع به ساختن لانه های خوابشان می کنند و دیگر از لانه مادرشان استفاده نمی کنند. شامپانزه های جوان حدود هفت سال با مادرشان می مانند.

جمعیت

جمعیت شامپانزه ها در حال کاهش است. آنها در معرض انقراض هستند. تعداد آنها صد هزار تا ۲۰۰ هزار تخمین زده می شود.

تکامل شامپانزه ها

اولین پستانداران شناخته شده به ۷۰ میلیون سال قبل برمی گردد. زمان ظاهر شدن میمون های بزرگ تر از جمله شامپانزه ها، گوریل ها و اورانگوتان ها به ۲۰ میلیون سال قبل برمی گردند.

شامپانزه جانوری است که از نظر ژنتیکی به انسان خیلی نزدیک است. DNA انسان ها و شامپانزه ها خیلی شبیه به یکدیگر است (حدود ۹۸ درصد DNA انسان و شامپانزه همانند است). مطالعات ژنتیکی نشان می دهد که شامپانزه ها و انسان ها یک جد مشترک دارند.